Misschien heb je wel gehoord van de Fight-Flight-Freeze (vecht vlucht bevries) response. Het is een veelvoorkomende reactie om bij een ongemakkelijke interactie met iemand anders te vechten, te vluchten of te bevriezen. Bijvoorbeeld als iemand een vervelende opmerking maakt, als iemand kwaad wordt of als er ruzie is met je partner. We willen niet in die situatie blijven, dus ons systeem zoekt een manier om ermee om te gaan. Hoe werkt dat precies en wat zegt het over je?
Door: Jenneke van Genechten
Vanuit een volwassen respons zouden we zo’n confronterende interactie, aanvaring of ruzie even waarnemen, voelen wat het met ons doet en dat vervolgens uitspreken. “Goh, ik merk dat je opmerking me raakt, wat maakt dat je dat zo zegt?” (bijvoorbeeld) of: “Ik voel dat ik even dichtklap door wat er tussen ons gebeurt. Is het oké als ik heel even ruimte neem om te voorvoelen wat het met me doet en daarna vanuit rust bij je terugkom om het uit te praten?”
Het kindstuk
Maar vaak zijn we geraakt in een kindstuk: iets dat we als kind hebben meegemaakt dat een emotionele wond heeft veroorzaakt die nooit is geheeld. Dus we komen niet direct in dat volwassen stuk en reageren vanuit het kind-zijn, bijvoorbeeld door in de aanval te gaan/boos te worden. Of door te blokkeren en niets meer te zeggen. Of door weg te lopen en de persoon te vermijden. Dat zijn allemaal reacties vanuit je vecht vlucht bevries respons. We hebben als het ware poortwachters voor ons hart staan, want we willen geen pijn voelen. Zodra je doorhebt wat jouw beschermer, jouw poortwachter doet, weet je dus ook dat je op zo’n moment vanuit een oude pijn handelt, een kindstuk. Dan ben je al op de helft! Immers, je erkent wat er is. Jouw mechanisme delen met degene met wie je de confrontatie hebt, is driekwart van je helingsproces. Vervolgens ervoor kiezen om niet vanuit de poortwachter te reageren maar vanuit je volwassen stuk, is WINNING. Ja, een opmerking mag je raken, triggeren of irriteren. Dank de ander (in gedachten) voor de spiegel die hij/zij je geeft, want het betekent dat je daarin nog iets te helen hebt. JIJ bepaalt altijd hoe je ergens op reageert en je kunt in elke interactie daarmee oefenen. Wat voor persoon wil je zijn? Hoe wil je idealiter reageren?
Wat zegt het vecht vlucht bevries mechanisme dat we kiezen?
Welk mechanisme uit vecht, vlucht, bevries je kiest, is uiteindelijk niet zo belangrijk. Het is gewoon een manier van je systeem om er niet mee te hoeven zijn. Soms is het mechanisme dat we kiezen gebaseerd op wat onze ouders deden: we kopiëren het gedrag. Soms is het dat wat we als eerste ooit deden en we dachten dat het ons schijn-beschermde, dus we bleven het doen. Soms is het een respons uit de voorouderlijn, omdat onze voorouders zo reageerden en dat in ons DNA zit. En soms komt het voort uit de overtuigingen die we hebben. Als jij ervan overtuigd bent dat je niet waardevol bent en geen liefde waard bent, kan het zijn dat je wegvlucht. Als de overtuiging zegt dat er naar jou toch niet wordt geluisterd, kan het zijn dat je bevriest. Als je de overtuiging hebt dat je ‘ze’ moet laten zien dat je ertoe doet, dat je niet over je heen laat lopen, kan het zijn dat je de vechtrespons in gaat, verbaal of fysiek.
Als laatste kan bijvoorbeeld een vervuilde lever ervoor zorgen dat je eerder in de boosheid gaat en een blokkade in de zonnevlecht dat je in freeze-modus gaat. Hoe vaak moeten we het nou nog zeggen? Alles is met elkaar verbonden!
En nu?
1. Bepaal wie je wil zijn en hoe je volwassen jij idealiter zou reageren bij de volgende onenigheid. Dan weet je waar je naartoe streeft.
2. Zie elke confrontatie met een ander als een oefenmoment. Wij bij HOLY shit. geloven dat iedereen je pad kruist om je te helpen helen of om je iets te leren.
3. Bij de eerstvolgende confrontatie: zo snel als lukt, voel wat er allemaal in jou gebeurt waardoor je gaat vechten, vluchten of bevriezen en probeer te achterhalen wat daarin de trigger is. Soms kan dat in het moment, soms na een paar uur en soms pas na een hele tijd met terugwerkende kracht. Hoe meer je oefent, hoe sneller je kunt inchecken bij jezelf.
4. Spreek uit wat het met je doet, luister ook naar (de pijn van) de ander en zoek naar een manier om in verbinding te blijven of weer terug in verbinding te komen. Dat laatste is cruciaal voor je heling, maar soms is de ander iemand die we niet kennen of die de energie van ‘in het proces gaan’ niet waard is omdat deze persoon geen grote rol speelt in ons leven. Dan kan het ook gewoon zelfzorg zijn om níet in contact terug te gaan, maar dan heel je jezelf door alles te erkennen wat er in jou gebeurt, wat je poortwachter zegt dat je moet doen en hoe je ervoor kiest het los te laten.
Dit artikel gaat over diep innerlijk werk. Soms lukt het loskomen van je vecht, vlucht, bevries-patroon nu eenmaal niet alleen, en dat is oké. Wij hebben daar zelf soms ook hulp bij nodig. Weet dat we begrijpen waar je zit en dat we je kunnen helpen, bijvoorbeeld in een ademcirkel, een Deep Dive traject of de truffel Jaarserie.
Om meer contact te maken met je gevoel kun je ook deze geleide meditatie eens proberen.
English 
Dutch