Eigenlijk heb je veel aspecten in je leven best op orde (of niet), maar het tabje ‘ouders’ blijft een heikel punt. Soms hebben we er geen idee van hoezeer onze ouders ons nog vasthouden in oude patronen, en soms doorzien we het heel helder, maar komen we er toch (nog) niet van los. We worden immers geboren met loyaliteit naar onze ouders. In sommige gevallen wordt de figuurlijke navelstreng echter nooit doorgeknipt. Dit loskomen is echter ontzettend belangrijk want het werkt door naar andere tabjes in je leven! Hoe? Zo.
Het is niet gek als een van je ouders (of soms beide!) nog een grote invloed heeft op hoe je je voelt. Misschien ga je met tegenzin op bezoek omdat het toch nooit goed is wat je doet. Misschien zoek je naar ouderlijke liefde die je nooit gaat krijgen op de manier die jij hoopt. Of misschien liggen er torenhoge verwachtingen op je schouders en voel je je gevangen. Wat het ook is; je bent volwassen én jij bent de enige die zich daarvan kan losmaken. Dat gaat hoogstwaarschijnlijk niet vanzelf gebeuren.
Regel 1: jij bent niet de ouder
Het is lief dat je zo zorgzaam bent. Maar er zijn twee soorten ‘zorgen’.
- Een fysiek slechte ouder vraagt wellicht wat meer mantelzorg dan je aan tijd hebt. En toch wurm je je in bochten om er voor je vader of moeder te zijn. Liefde. En dat is prima, zolang je jezelf niet in een burn-out werkt om alle ballen omhoog te houden. Indien dat wel zo is, kijk dan wat je kunt uitbesteden aan andere vrienden/familie/thuiszorg zodat de last op je schouders wat vermindert.
- Maar… er zijn ook volwassen ‘kinderen’ die continu het gevoel hebben dat ze verantwoordelijk zijn voor hun ouders. En hier zit ‘m de verwijzing naar de kopregel: jij bent niet de ouder. Ja, je vader drinkt te veel of je moeder is eenzaam. Je wilt helpen. Je bent de enige die er iets aan kan doen. Fout! Dat is heel nobel en liefdevol, maar niet als het ten koste gaat van jezelf. Je kunt heel goed voelen wanneer iets een last is en wanneer je een happy helper bent. Zorgen maken om je ouders heeft geen zin. Zij halen blijkbaar iets uit het leven op deze manier dat sterker is dan de wil om het leven te leiden zoals jij dat voor hen zou willen. Zij zijn niet jou en jij bent niet de ouder. Als ze aan je trekken, bepaal dan wat hun behoefte écht is. De achterliggende behoefte. Is het een drang naar onvoorwaardelijke liefde? Een angst om alleen te sterven? Het gevoel niet belangrijk te zijn? Besef vervolgens dat jij niet degene bent om ze in die behoefte te voorzien; jij hebt je eigen behoeftes. Je kunt ze wel helpen naar een manier om dit zelf uit het leven te halen, of om de behoefte überhaupt eens te benoemen (dat helpt vaak al enorm). Maar jij bent niet de verantwoordelijke. Zolang je die rol neemt, blijven ze ‘m aan je geven.
Regel 2: jij bepaalt de band die je met ze hebt
Als we onszelf emotioneel en spiritueel ontwikkelen, komen we er vaak ineens achter dat er nog wat jeugdtrauma’s zijn blijven plakken. Soms weten we ons hele leven al dat de opvoeding niet echt heeft bijgedragen aan een gezonde relatie met onszelf/anderen, en soms komt dit plots naar voren en verandert de kijk op onze ouders. Sommige ouders waren bewust niet goed voor hun kinderen (denk aan alcohol- of drugsmisbruik, heftige fysieke/emotionele straffen, seksueel misbruik, etc) en anderen waren dat wat onbewuster. Hierbij kun je denken aan ouders die vaak ruzie hadden (‘ik moet het oplossen/het komt door mij’), een ongewenste zwangerschap (‘ik ben te veel’), veel schelden of een ongezellige sfeer (‘ik doe het niet goed’) of ouders die je enorm claimden (‘ik wil veel vrijheid’) of juist amper naar je omkeken (‘ik wil veel liefde van anderen’). De tussen-de-haakjes-uitspraken zijn slechts voorbeelden van wat vaak zo voorkomt in de psychologie, maar het kan heel goed een compleet andere uitwerking op jou als individu hebben gehad.
Wat er ook allemaal is gebeurd in je jeugd: het mag nú stoppen met jou te beïnvloeden. Misschien doet het dat dagelijks, of alleen op specifieke momenten. Als je het gevoel hebt dat jou onrecht is aangedaan, zit je eigenlijk al in de slachtofferrol. En begrijp me niet verkeerd: dat ben je ook. Slachtoffer van een opvoeding die niet erg helend was. Maar: zolang je jezelf ook echt in die rol zet, blijf je erin zitten en zal het je blijven beïnvloeden.
Dat klinkt niet fair, want jij kon er niets aan doen immers. Helaas (of gelukkig!) werkt het wel zo, want jij bepaalt in elk moment welke keuzes jij maakt en welk leven jij wilt leiden. Je bent geen slachtoffer meer als het iets is uit het verleden. Jij hebt de touwtjes in handen en het verleden mag worden losgelaten. Begrijp dit namelijk: veel ouders hebben gehandeld naar hun beste kunnen (uitzonderingen daargelaten). Ze wisten niet beter, of konden niet anders. Vaak omdat ze het zelf zo hebben geleerd. Jouw ouders zijn ook maar het product van hun eigen opvoeding. En de kans is groot dat jij qua ontwikkeling en zelfkennis verder bent dan zij. Good for you! Vergeef ze, hoe lastig dat proces ook kan zijn. Schrijf een bedankbrief voor alles wat ze je wél hebben gebracht. Een leven vanuit positiviteit is wat jou verder gaat helpen met loslaten. Let maar eens op wat er gebeurt als je ineens uit de oude patronen stapt en hen met een liefdevolle benadering tegemoetkomt. De verandering die jij teweegbrengt zal tevens jouw heling zijn.
Regel 3: jij laat je niet meer afwijzen door je ouders
Wanneer jij je zelfs in je volwassen leven nog afgewezen voelt door (een van) je ouders, is die figuurlijke navelstreng nog niet helemaal doorgeknipt. Tijd om dat te doen. Je kunt je alleen afgewezen voelen, als je zelf een verwachting ergens op hebt geplaatst. De kans is groot dat als je kampt met gevoelens van ouderlijke afwijzing, dat je dit ook ervaart op andere punten in je leven, zoals in je werk (bewijsdrang) of relaties (bindingsangst/verlatingsangst). Stel je voor dat jij je ouders vandaag voor het eerst ontmoet. Een diner met mensen die je nog nooit hebt gezien. Hoe stap je daarin? Waarschijnlijk zonder verwachtingen. Maar van onze ouders verwachten we eigenlijk als jonge kinderen gewoon dat ze onvoorwaardelijk van ons houden en ons liefdevol steunen in alles wat we doen. Daar zijn het ouders voor. En met het opgroeien blijkt dan soms dat het niet helemaal zo is, zoals ons biologische systeem dat verwachtte. Gevoel van afwijzing kan dan een gevolg zijn, met andere (niet-natuurlijke) gedragingen ten gevolge. Het kan dan zijn dat je er alles aan gaat doen om door je ouders gezien te worden: een supercarrière of juist iets waarvoor ze hun neus zouden ophalen. De pleaser of de rebel, of beide. Uiteindelijk is je hele leven daarop gestaafd, waarschijnlijk zonder dat je het zelf weet in je volwassenheid. Als jij kampt met een gevoel van afwijzing vanuit je ouders, is het allereerst zaak dat je je verwachtingen loslaat. Je ouders gaan jou niet meer geven wat je nodig hebt uit zichzelf. Jij bent degene die jou dat moet geven. Hou onvoorwaardelijk van jezelf! Dan maakt het immers niets meer uit wat anderen van je vinden, inclusief je ouders. Telkens als je je afgewezen voelt, sta daar dan even bij stil: wat was de trigger en de daarachterliggende behoefte? Hoe kan ik die op een andere manier verkrijgen in mezelf?
Regel 4: Ze spreken een andere liefdestaal
Dit laatste stukje is erg belangrijk. Elk mens spreekt een andere liefdestaal. De een geeft graag cadeautjes uit blijk van liefde, de ander zegt lieve woorden of wil vaak knuffelen. Zo heb je er een heleboel. Wat je zelf doet om aan een ander liefde te laten blijken, is waarschijnlijk ook hoe je het fijn zou vinden om liefde te ontvangen. Tussen mannen en vrouwen verschilt dat nogal eens. Hij laat liefde blijken uit het doen van klusjes en zij laat liefde blijken uit het achterlaten van lieve briefjes. Random voorbeeld. Er wordt langs elkaar ‘geliefd’ en dat kan heel frustrerend zijn als je het daar nooit over hebt gehad. Zo kan het ook zijn met ouders. Misschien wil je dolgraag van je moeder horen dat ze van je houdt, maar overstelpt ze je alleen maar met cadeaus. Ze spreekt dan een andere liefdestaal. Misschien is je vader overbezorgd met z’n uitspraken (wat jij irritant vindt), en wil jij alleen maar dat hij je even vasthoudt. Afwijkende liefdestalen. Zodra je dit doorziet en leert om hun taal te interpreteren, zal er veel voor je veranderen. En sommige ouders zijn gewoon stom.
English 
Dutch