Vipassana betekent ‘helder inzicht’ in het Pali, een taal die gebruikt werd voor boeddhistische geschriften. Boeddha onderwees deze meditatietechniek als zijnde ‘de kunst van het leven’. Zelftransformatie door zelfobservatie. Vipassana staat los van spiritualiteit of religie en kan door iedereen worden beoefend. Tijdens een stilteretraite mediteer je een aantal dagen in afzondering, bijvoorbeeld in een klooster of retraitecentrum. Dit soort tiendaagse retraites wordt ook in Nederland steeds populairder. Je vraagt je waarschijnlijk af waarom je tien dagen je geliefde telefoon uit het raam zou gooien en in stilte zou doorbrengen? We vroegen het ervaringsdeskundige Sandra Ijsselmuiden.
Door: Lisa Italiaander en Anne Koreman
“Ik was op zoek naar verdieping. Naar andere wegen en manieren om mezelf te ontwikkelen. Zo kwam ik terecht bij Vipassana,” vertelt Sandra. Boeddha ontdekte de Vipassana-techniek duizenden jaren geleden in India. Vanuit daar verspreidde deze techniek zich naar onder andere Myanmar. De laatste dertig jaar is het vanuit Myanmar (heel stilletjes) de rest van de wereld gaan veroveren. Vipassana heeft als doel alle menselijk lijden te helen, zowel mentaal als fysiek genezen. Het gaat over het ‘hier en nu’, over mindful zijn. Bij mindfulness denk je misschien aan geitenwollen sokken en heel hard “Ooohm” chanten, maar de resultaten liegen er niet om: vipassana is het antwoord op veel hedendaagse problemen. Deelnemers ervaren meer harmonie en geluk in hun leven en zijn ondanks de pittige aard van zo’n retraite vaak niet meer weg te slaan uit de kloosters.
Where do I sign up?
In Nederland zijn er verschillende centra die vipassana-retraites aanbieden. Stichting Inzichts Meditatie (SIM) organiseert een aantal aanbieders (waaronder hun eigen retraites) in deze agenda. Een ander bekend centrum voor vipassana-meditatie bevindt zich in Dilsen, België, waar Sandra deze heilzame methode ontdekte. “Er was een aantal zeer ervaren begeleiders, geen monniken in mijn geval. Je werd goed in de gaten gehouden; ze observeerden je en zorgden goed voor je.”
Er worden vipassanaetraites aangeboden op basis van een vooraf bepaalde, vaste vergoeding. Ook zijn er instellingen die retraites geven op basis van vrijwillige donaties. Aan het einde van de cursus bepaal je of je een donatie geeft op basis van je ervaring en draagkracht. Zo financieren oud-studenten de cursus als het ware voor nieuwe studenten.
Shht
Voor je aan zo’n retraite begint kun je het beste al eens oefenen met mediteren, want als je als beginner meteen tien uur per dag mediteert is dat niet niks. “Er was een strak dagritme,” legt Sandra uit. “Om vier uur ging de bel en om negen uur ging je naar bed. Je mag geen oogcontact hebben, niet lachen, knikken of handbewegingen maken. Die afstand resulteerde verrassend genoeg in een mooie, harmonische energie.”
De vipassana-meditatietechniek is gericht op datgene wat zich aandient. De eerste dagen wordt er gestart met observatie van de ademhaling, waarbij de connectie tussen geest en lichaam wordt verdiept. Vervolgens wordt de focus verruimd tot alle sensaties in lichaam en geest. In de stilte dien je als observator van jezelf. Op een afstand kijk je oordeelloos naar eigen gedachten, gevoelens en emoties. “Toen kwam de gedachte dat ik thuis miste. En waarom moest ik van mijzelf ook alweer op stilteretraite? Toen dacht ik, en nu is het klaar, Sandra! Je wilde dit, dus geniet er ook van. Toen die knop om was, werd het geweldig!”
Tips voor stramme ledematen
Je hoeft trouwens niet constant in lotushouding of kleermakerszit te mediteren; er zijn ook stoelen beschikbaar. Desondanks gaat het je niet in de koude kleren zitten om zo lang in een houding te blijven. “Ik vond het heftig! Eerst de fysieke klachten, de ontwenning van koffie en thee. Erbij mijn pijnlijke lijf, ik was toen 42 jaar en die constante meditatiehouding is best wel pittig”, vertelt Sandra. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat deelnemers naar huis worden gestuurd, als ze fysiek en mentaal in de knoop komen. “Op zo’n moment heb je echt een begeleider nodig die ziet dat dat het beste voor je is op dat moment. Mijn tip is: oefenen! Focus op andere dingen, blijf ademen, en accepteer wat er gebeurt.”
Op de laatste dag wordt het spreken hervat, als een manier om terug te keren naar het dagelijkse leven.
“Ik ervaarde heel veel prikkels en ik vond het verschrikkelijk! Een overgang van vipassana meteen naar een druk huis is heftig.” Als je eerst een tussenstap kunt inplannen een dagje in de natuur kunt doorbrengen met iemand die dicht bij je staat, is dat ideaal. “Sindsdien probeer ik stil te staan bij mijn leven en keuzes te maken waar ik blij van word. Na de waardevolle inzichten die ik tijdens de retraite kreeg, gaf ik mezelf een jaar de tijd om die in actie om te zetten. Inmiddels ben ik een eigen bedrijf gestart, en ik ben ontzettend dankbaar dat ik hier nu de moed voor heb kunnen vinden.”
Zelf aan de slag met meditatietechnieken? HOLY shit. biedt gratis geleide meditaties aan die je vanuit je eigen woonkamer kunt meedoen. Bijvoorbeeld deze meditatie om contact te leggen met je gevoel.
Dutch 
English
[…] 12. VipassanaDit is een oude meditatietechniek waarbij je meerdere dagen achter elkaar (vaak tien) in volledige stilte doorbrengt en je meerdere uren per dag mediteert. Oké, deze valt niet in de categorie ‘makkelijk’. Maar hé, je kunt nergens naartoe vluchten. We schreven er eerder al een artikel over, dat lees je hier. […]